Blog aplikacji Polskie Góry  

Na moim blogu obejrzysz setki zdjęć panoram górskich z opisami, a także poznasz wiele ciekawych pojęć, takich jak: undulacja, refrakcja, deniwelacja, deklinacja, inklinacja, analemma, paralaksa, aberracja, dystorsja. Zbyt skomplikowane? To dowiesz się np. dlaczego o wschodzie i zachodzie słońce jest czerwone oraz dlaczego lepiej nie stawać z boku na zdjęciu grupowym. Na dole ekranu znajduje się spis treści wszystkich wpisów na blogu. Zapraszam :-)

^/\^ Robert Celiński, autor aplikacji Polskie Góry ^/\^

29 sierpnia 2016 - Więcej o historii i budowie polskich gór

Niedawno pisałem na temat historii współczesnej polskich gór - jak nazywały się sudeckie szczyty i miejscowości 100 lat temu na ówczesnych terenach niemieckich. Dzisiaj cofniemy się w czasie nieco bardziej - do momentu powstania gór na obecnym terenie Polski.

Najstarsze są wspomniane wcześniej Sudety - góry zrębowe, czyli powstałe na skutek naprężeń w skorupie ziemskiej, które powodują pęknięcia i późniejsze przemieszczanie się mas skalnych wzdłuż linii spękania. W górach Sowich spotkamy najstarsze skały w Polsce - hornblendyty, które powstały 1,2 mld lat temu, a więc jeszcze w okresie prekambryjskim. Poza tym, Sudety są zbudowane ze skał metamorficznych i magmowych, powstałych w paleozoiku (300-500 mln lat temu). Wtedy miały miejsce wielkie ruchy górotwórcze orogenezy kaledońskiej hercyńskiej, pojawiły się skały granitowe. Potem przez około 200 mln lat, Sudety były niszczone przez czynniki zewnętrzne, co spowodowało ich prawie całkowite zrównanie i pokrycie dość grubą warstwą osadów. Gdyby nie kolejna orogeneza alpejska, Sudetów praktycznie w ogóle by nie było. Wtedy nastąpiło kolejne spękanie, wypiętrzenia, a w późnym trzeciorzędzie doszło do wielu erupcji wulkanicznych, które ostatecznie ukształtowały sudecką rzeźbę terenu. Powierzchnię Sudetów stanowią różne skały metamorficzne i osadowe.

Nieco młodsze są Góry Świętokrzyskie, które powstały w orogenezie hercyńskiej, a ostateczne wypiętrzenie nastąpiło w trakcie fałdowania alpejskiego. Ich budowa jest bardzo zróżnicowana. Trzon stanowią piaskowce kwarcytowe wieku prekambryjskiego, natomiast Łysogóry zbudowane są z najstarszych skał kambryjskich, powstałych około 500 mln lat temu. Zbocza Łysogór pokryte są gołoborzami, które powstały w czwartorzędzie w wyniku wietrzenia fizycznego. Na obszarze Góry Świętokrzyskich można spotkać wiele różnych skał osadowych: łupki, dolomitowe otoczaki, wapienie, zlepieńce.

Najmłodsze z tego towarzystwa są Karpaty - góry fałdowe, które powstały w czasie fałdowania alpejskiego w późnej kredzie (około 80 mln lat temu) oraz później, w trzeciorzędzie. Kiedy myślimy o skałach w Karpatach, przychodzą nam na myśl skaliste tatrzańskie zbocza. Są one zbudowane z granitoidów, datowanych na około 290 mln lat (przełom karbonu i permu). Budulcem Babiej Góra jest flisz magurski, składający się z naprzemianległych ławic piaskowców i łupków. Niewysokie, ale strzeliste Pieniny, są zbudowana z wapieni, należących do skał osadowych.

I jeszcze na koniec: zastanawialiście się od czego pochodzą nazwy obecnych w Polsce łańcuchów górskich? Nazwa "Sudety" pochodzi z II w. n.e. Po raz pierwszy użyto jej w Grecji, kiedy Ptolemeusz opisał ten rejon na mapie jako Sudeti Montes. Karpaty swoją nazwę zawdzięczają dackiemu plemieniu Karpów, mieszkających w pierwszym tysiącleciu naszej ery na terenie Karpat Wschodnich. Najmłodsza jest geneza nazwy Gór Świętokrzyskich, która pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.

Źródła i obrazki:

https://pl.wikipedia.org
https://www.wiking.edu.pl

Wszystkie wpisy

----------------------------------------------------------------
Powrót do strony głównej aplikacji Polskie Góry
----------------------------------------------------------------
Copyright 2015-2024 Robert Celiński, Byledobiec Anin