Blog aplikacji Polskie Góry  

Na moim blogu obejrzysz setki zdjęć panoram górskich z opisami, a także poznasz wiele ciekawych pojęć, takich jak: undulacja, refrakcja, deniwelacja, deklinacja, inklinacja, analemma, paralaksa, aberracja, dystorsja. Zbyt skomplikowane? To dowiesz się np. dlaczego o wschodzie i zachodzie słońce jest czerwone oraz dlaczego lepiej nie stawać z boku na zdjęciu grupowym. Na dole ekranu znajduje się spis treści wszystkich wpisów na blogu. Zapraszam :-)

^/\^ Robert Celiński, autor aplikacji Polskie Góry ^/\^

21 czerwca 2018 - Błędy, robaki, bugi, babole - wszystkie w końcu naprawione! :-)

Ta historia zaczęła się w niewinny sposób. Otrzymałem komunikat od Google, że jeżeli w najbliższych miesiącach nie dostosuję aplikacji Polskie Góry do wymagań nowych wersji systemu Android, to nie będę mógł już publikować aktualizacji programu w sklepie Google Play. Na początku brzmiało groźnie i wyglądało na dość dużą zmianę, ale na szybko dowiedziałem się, że wystarczy zmienić jeden parametr w pakiecie instalacyjnym, podnosząc w tej sposób wersję target API (docelowego interfejsu programistycznego) przynajmniej do poziomu 26 (Android w wersji 8.0). Przestawienie tego parametru to była pestka. Przetestowałem tę wersję aplikacji na swoim telefonie i wszystko działało dobrze. W niedzielę rano (10 czerwca) opublikowałem wersję 9.02 w sklepie Google Play i wyruszyliśmy z żoną pobiegać po górach. To był duży błąd... (publikacja nieprzetestowanej wersji, nie wyjazd na wycieczkę ;-))

Wieczorem pojawiły się pierwsze problemy. Zacząłem dostawać maile i wiadomości na Facebooku z pogróżkami od użytkowników, że jeżeli aplikacja nie będzie dobrze działać, to ją odinstalują. Zostałem obsmarowany publicznie w sklepie Google Play kilkoma jednogwiazdkowymi opiniami. W niedzielę aplikacja zaraportowała 82 awarie, w poniedziałek - 31 awarii. Zareagowałem dość szybko, próbując wycofać tę nową wersję i przywrócić starszą. Niestety, sklep Google Play na to nie pozwolił. Wyświetlił się komunikat, że nie mogę wycofać aplikacji w sklepie do poprzedniej wersji API. Byłem w ślepej uliczce i nie mogłem się cofnąć. Jedyną opcją była próba pokonania stojącej przede mną ściany z napisem "API 26", złożonej z wielu programistycznych kłód, rzuconych mi pod nogi. Rozpoczął się mój dramat i przełożyło się to u mnie na drażliwość, bezsenność, nocne moczenia (wróć - tego ostatniego na szczęście nie było ;-)).

Cały problem wynikał z faktu wprowadzenia pewnych ograniczeń w wyższych wersjach Androida przez firmę Google oraz z mojej niefrasobliwości. Liczyłem na to, że te nowe wersje będą "kompatybilne wstecz", to znaczy oprogramowanie napisane pod starsze wersje Androida będzie działało również w nowszych wersjach. Okazało się, że jest inaczej, a pierwsze problemy zaczynają się od wersji Android 6.0 Marshmallow (Google nazywa kolejne wersje Androida od różnych słodyczy, np. 4.4 KitKat - popularny baton, 5 Lillipop - lizak, 6 Marshmallow - słodka pianka, 7 Nougat - nugat, 8 Oreo - popularne ciasteczka). Obsługa tych wszystkich wersji systemu już nie jest taka słodka dla programistów, szczególnie jeżeli pisze się taką aplikację jak Polskie Góry, która działa już od API 10, czyli telefonów z Androidem 2.3.3 Gingerbread - piernik, stary piernik z 2010 roku ;-) Według statystyk Google, 100% aktywnych obecnie na rynku telefonów z Androidem powinno obsłużyć tę wersję oprogramowania. Jest to zaleta aplikacji, bo działa ona również na starych telefonach, ale ma też wady, bo biedny programista musi obsłużyć bardzo szeroki wachlarz wersji systemu Android, a jak przeczytacie niżej, nie jest to takie proste.

W wersji 6.0 Marshmallow wprowadzono nowy model kontroli uprawnień. Jeżeli użytkownik instaluje aplikację, to nie musi od razu wiedzieć, jakie posiada ona uprawnienia, a dopiero po jej zainstalowaniu i pierwszym uruchomieniu może ona prosić o dostęp do niektórych danych lub czujników w telefonie. W przypadku aplikacji Polskie Góry wrażliwymi uprawnieniami był dostęp do lokalizacji użytkownika (konieczny miedzy innymi do określenia miejsca, z którego oglądana jest panorama górska), kamery (potrzebna do prezentacji podglądu, na który nakładane są opisy w rozszerzonej rzeczywistości, a także do robienia zdjęć) oraz do zapisywania danych na karcie SD (żeby przechowywać zdjęcia i zrzuty ekranu). O te wszystkie uprawnienia trzeba było jawnie zapytać użytkownika, inaczej aplikacja działała nieprawidłowo. W feralnej wersji 9.02, zainstalowanej na telefonach z systemem Android 6.0 Marshmallow i wyższych, już pierwsza próba pobrania lokalizacji użytkownika kończyła się błędem i zakończeniem pracy aplikacji, jeżeli użytkownik nie dał jej do tego uprawnień. Wszystkie te błędy (było ich grubo ponad 100) zostały mi automatycznie zaraportowane w konsoli Google Play. Wszystko to bardzo mnie zmartwiło, z drugiej strony poczułem się zmobilizowany, że tyle osób korzysta z aplikacji (a był to tylko jeden dzień) i prosi o naprawę błędów.

Ten pierwszy, najpoważniejszy błąd udało mi się naprawić pierwszego dnia wieczorem. Wcześniej na kilka godzin wycofałem aplikację ze sklepu (była to pierwsza taka sytuacja w historii mojej przygody z programowaniem aplikacji mobilnych), żeby użytkownicy jej nie pobierali i się od razu nie zniechęcali. Myślałem nawet o tym, żeby tymczasowo wstawić do sklepu aplikację z wielkim napisem "Przepraszamy za usterki", jaki za dawnych czasów pokazywali w telewizji ;-)

Pojawiły się też inne problemy. Żeby dostosować aplikację do nowych wersji systemu Android, musiałem przenieść ją do Android Studio - innego środowiska programistycznego (IDE - integrated development environment). Jest to już trzecie IDE, którego używam przy projektowaniu aplikacji mobilnych. Zacząłem w 2010 roku od programowania w IDE NetBeans z odpowiednim plugin-em (wtyczką) do tworzenia aplikacji w J2ME (mobilna Java), które działały między innymi na telefonach Nokia z systemem Symbian (mimo dominacji smartfonów, takie "telefony z guzikami" są nadal popularne, szczególnie wśród starszych osób). Potem przez kilka lat korzystałem z IDE Eclipse z odpowiednim plugin-em Androida, a teraz przeniosłem się na Android Studio, oparte na IDE IntelliJ. Przeprowadzka na AS była konieczna, bo pewnych rzeczy nie dało się już zrobić w Eclipse i Google wyraźnie napierał, żeby deweloperzy przenieśli się na to środowisko.

Okazało się też, że do pakietu aplikacji Polskie Góry muszę dołączyć odpowiednie biblioteki (dodatkowe pakiety z podprogramami do wykorzystania), które zapewnią kompatybilność starego kodu z nowszymi wersjami Androida. Niektóre fragmenty kodu trzeba było po prostu przepisać, żeby działały w wersji Android 2.3.3 (wraz z załączoną biblioteką) oraz w wersji Android 8.0. Zmiana środowiska programistycznego i dołączenie bibliotek spowodowały, że pakiet instalacyjny aplikacji w wersji deweloperskiej (dostępna w sklepie jest mniejsza) urósł o 1,5 MB i obecnie aplikacja "waży" prawie 7 MB, przez co dłużej się przesyła, instaluje i uruchamia.

Kolejnym problemem było kodowanie znaków na nowej platformie programistycznej. W Eclipse aplikacja była napisana w kodowaniu ISO 8859-2 (tzw. "środkowo-" i "wschodnioeuropejskie"), które prawidłowo wyświetla znaki polskie, czeskie i słowackie, często zawarte np. w nazwach szczytów w aplikacji Polskie Góry, a także sporadycznie wykorzystywane rumuńskie (tak, w aplikacji są zawarte też rumuńskie szczyty, widziane np. z Tarnicy w Bieszczadach) i niemieckie. Teraz udało mi się przekonwertować wszystkie pliki źródłowe do bardziej uniwersalnego kodowania UTF-8, w którym np. polskie znaki diakrytyczne kodowane już są jako dwa bajty (w ISO 8859-2 jest to tylko jeden bajt, bo w tym kodowaniu jest tylko 191 znaków łacińskiego pisma).

Poza najważniejszą kwestią zmiany modelu uprawnień, pojawiły się też inne problemy, np. w najnowszych wersjach Androida pewne standardowe elementy ekranu wyświetlały się nieprawidłowo - z małą czcionką lub w ogóle były niewidoczne, wyskakiwały w dziwnym miejscu, itd.

Z ostatnim problemem borykałem się ładnych kilka dni i udało mi się go wyjaśnić dzięki pomocy użytkowników. Zgłaszali oni takie problemy, że po pewnym czasie zapominane są ustawienia i np. przy kolejnym uruchomieniu aplikacji po paru minutach znowu prosi ona o zaznaczenie pięciu pól checkbox na ekranie startowym. Te ciągle pojawiają się "ptaszki" stały się zmorą niektórych użytkowników. Dopiero głębsza analiza i przygotowanie aplikacji diagnostycznej w wersji beta, pozwoliły mi namierzyć problem. Okazało się, że od wersji Android od wersji 7.0 Nougat nie obsługuje już trybu zapisywania danych, żeby były one możliwe do odczytania przez inne aplikacje - tzw. tryb "World Readable". Musiałem poprawić wszystkie fragmenty w kodzie, żeby tryb zapisu był prywatny i dane były przeznaczone tylko dla aplikacji Polskie Góry.

Piszę to wszystko, żeby uzmysłowić laikom, że tworzenie tego typu aplikacji jest dość skomplikowane i proszę o wyrozumiałość, jeżeli przez chwilę coś działa nie tak. Łatwo tutaj popełnić błąd, szczególnie przy takim szerekim wachlarzu wersji systemu Android. Rozumiem, że każdy klient chciałby otrzymać idealny produkt, który zawsze będzie sprawnie działał i do tego będzie darmowy, bez reklam. W sklepie Google od razu pojawiło się kilka negatywnych opinii i niektóre pochodziły od osób, które wcześniej korzystały z aplikacji Polskie Góry, były z niej zadowolone, ale jej nie oceniały. Teraz coś nagle przestało działać i od razu "Fatalnie, jedna gwiazdka!". Przypomina mi to dowcip o głuchoniemym Jasiu, który nagle przemówił w czasie rodzinnego obiadu: "Gdzie jest kompot!?" - "Jasiu, ty mówisz! Dlaczego wcześniej nie mówiłeś?" - "Bo kompot zawsze był" ;-)

Spytacie mnie pewnie, dlaczego tak nonszalancko podszedłem do wypuszczenia nowej wersji aplikacji, bez gruntownych testów na nowych urządzeniach. Po pierwsze, nie wiedziałem, że publikacji w nowszej wersji API nie da się już wycofać do starszej wersji. Myślałem, że jak coś nie będzie działało, to najwyżej przywrócę wszystko w sklepie Google Play do poprzedniego stanu. Po drugie, jestem "biednym" programistą, który nie ma zbyt wielu urządzeń do testów i posiada niezbyt mocny komputer, na którym nie da się uruchomić emulatora w najnowszych wersjach Androida. Do tej pory miałem do dyspozycji telefony z Androidem w wersji 5.1 Lillipop - starszy Huawei Y6 oraz Lenovo K5. Dopiero niedawno kupiliśmy żonie nowszą wersję Huawei Y6 2017 z Androidem w wersji 6.0 Marshmallow, a ten sam model dostałem również w pracy. Nie mam jednak do dyspozycji telefonów z wersją 7 i 8, na których występowały niektóre problemy. Jeżeli chodzi o emulację urządzenia na komputerze, to nowsze wersje Androida wymagają już mocniejszych maszyn. Poza tym, odzwyczaiłem się już od testowania aplikacji na komputerze i przeważnie robię to na telefonie, a w celu tzw. debugowania (kontrolowanego wykonywania programu) korzystam z urządzenia połączonego z komputerem przez kabel USB. Aplikacja Polskie Góry jest na tyle zaawansowana, że wielu rzeczy nie da się sprawdzić wyłącznie na komputerze, bez korzystania z telefonu. Chodzi mi np. o lokalizację GPS (da się ją zasymulować w emulatorze na komputerze, ale to nie to samo co testy w terenie), działanie kompasu, odczytywanie linii horyzontu z obrazu, itd. W ekstremalnej sytuacji muszę się opierać na testach użytkowników na ich urządzeniach. Na szczęście kilka osób było dla mnie bardzo życzliwych (są wymienione na końcu artykułu).

Poniższa tabela prezentuje błędy w aplikacji Polskie Góry, naprawione w ostatnim okresie.

Więcej błędów nie pamiętam, za wszystkie bardzo żałuję ;-) Wydaje mi się, że nowe nie powinny się już pojawiać. Mam nadzieję, że Google będzie w ten sposób rozwijał system Android, że kolejne jego wydania nie będą miały wpływu na działanie starszych wersji aplikacji (takich jak Polskie Góry) i nie będę musiał już interweniować programistycznie, żeby dostosować kod do nowych wersji systemu operacyjnego.

Na koniec chciałbym przeprosić użytkowników za wszelkie ostatnie niedogodności oraz podziękować trzem osobom, które pomogły mi w tym trudnym okresie - są to: 1. Pan Zbigniew Borowiec - za niestrudzone testy na swoim telefonie z Androidem 8 i liczne filmiki prezentujące problemy z działaniem aplikacji Polskie Góry - należy się Oscar w kategorii "obcojęzyczny dramat programistyczny" ;-), 2. Pan Janusz Czaja - za równie niestrudzone testy na telefonie z Androidem 7 oraz (jak mawiają Anglicy: "last but not liść") 3. Moja żona Anulka - za pożyczenie mi do testów swojego telefonu z Androidem 6, a przede wszystkim z zrozumienie i tolerowanie tego, że w ostatnim czasie byłem trochę nieobecny, niewyspany i drażliwy ;-)

Wszystkie wpisy

----------------------------------------------------------------
Powrót do strony głównej aplikacji Polskie Góry
----------------------------------------------------------------
Copyright 2015-2024 Robert Celiński, Byledobiec Anin